کویر شهداد

«شهداد» تا کرمان صد کیلومتر فاصله و تا شهر افسانه‌ای «کلوتها» 40 کیلومتر فاصله دارد. این منطقه در بین زمینشناسان به «قطب گرمایی زمین» معروف است که دمای آن به ۱۰۰ درجه سانتیگراد می‌رسد. همین خشکی کویر ممکن است گردشگران را از اروپای سبز به ایران بکشاند.
گودترین نقطه داخلی کشور، با 156 متر ارتفاع از سطح دریا، نیز در کویر لوت و در نزدیکی گرمترین نقطه جهان قرار دارد که در فاصله 10 تا 80 کیلومترى شرق و شمال شرق شهداد کرمان واقع شده است.
گرمترین منطقه جهان بودن تنها ویژگی دشت 80 هزار کیلومتری لوت نیست. در نزدیکی گرمترین نقطه جهان، «نبکا»‌ها (گلدانهای کویری) وجود دارد که گاه طول آنها به 10 متر می رسد؛ در حالی که بلندترین نبکاهاى صحراهاى افریقا 3 متر طول دارند.
شهر افسانه‌ای کلوتها 11 هزار کیلومتر مربع وسعت دارد و فاصله اش با شهداد تنها 40 کیلومتر است؛ و حدود 20 هزار سال قبل، با فرسایش آبی و بادى، به وجود آمده است. در کویر شهداد، 100 هکتار نمکزار به شکل جوشش تخم مرغی وجود دارد که در هیچ جاى دنیا مشابه آن نیست. در محدوده‌ای 30 هزار کیلومتری، در دل لوت، هیچ حیاتی وجود ندارد. شاهد این ادعا جسد سالم گاوی است که در زمستان سال ۱۳۶۵ در کویر لوت تلف شده است. پس از گذشت 15 سال از آن زمان، جسد این گاو - در حالی که براثر نور شدید آفتاب خشک شده بود - بدون هیچ تغییری پیدا شد. 
این گرما و خشکی بینظیر می شد تا بهترین منبع درآمد برای بومیان منطقه باشد، اما اکنون جز آزار و اذیت هیچ چیزی برایشان ندارد. افزایش شدید دمای هوا در تیر ماه، در بخش محروم شهداد کرمان، شمار زیادی از خانواده‌های محروم این منطقه را وادار به کوچ کرده است. عوارض افزایش دما تأثیر نامطلوب خود را در بخش کشاورزی بر جای گذاشته است.
دانستن ویژگیهای بخش شهداد به شگفتی وجود گرمترین نقطه جهان در کویر آن می‌افزاید. «خبیص»، یا نام قدیم شهداد، درحاشیه غربی و دامنه شرقی کوهستان سیرچ واقع شده است. این ‌بخش در پای بلندترین کوههای این ناحیه، یعنی سیرچ و جفتان، قرار گرفته است و ارتفاع بلندترین قله آن به 3هزار و 990 متر می‌رسد.
قلل ارتفاعات این کوهستان تا اواخر اردیبهشت‌ ماه پوشیده از برف است؛ ‌از این‌ رو، آبهای فراوانی به طرف دشت جریان دارد .
در حاشیه غربی دشت لوت، جز در منطقه بم، هیچ ‌مکانی به این اندازه از آب دایمی برخوردار نیست. به نظر می‌رسد که از هزاران سال پیش، اطراف خبیص بزرگترین ناحیه برای تمرکز جمعیت بوده است.
شهداد در ارتفاع 430 متری از سطح دریا قرار دارد. از سمت شرق فاصله آن تا دشت لوت حدود 30 کیلومتر و مشرف به جلگه‌ای است به نام تکاب که بخش‌ اصلی خبیص را تشکیل می‌دهد.
آب دایمی شهداد از رودخانه «درختنگان» تأمین می‌شود. این رودخانه از ارتفاعات «هی‌نامان» سرچشمه می‌گیرد و از راه دره درختنگان عبور می‌کند؛ در مدخل تنگه «چهار فرسخ»، به طرف شمال منحرف می‌شود، سپس از طریق آبادی ابراهیم‌آباد به سوی لوت جریان می‌یابد. آب این رودخانه در زمستان فراوان و در تابستان کم می‌شود. در تنگه چهار فرسخ، شعبه‌ای از رودخانه درختنگان جدا شده و مستقیم رو به شرق، به طرف شهداد، جاری است.
شهداد کنونی به شکل مثلثی است که رأس آن به طرف دره «کناران» و قاعده آن به سمت شرق در حوزه تکاب قرار گرفته است و به کلوتهای موازی حاشیه لوت منتهی می‌شود. زمینهای شهداد تمام پوشیده از باغهای مرکبات و خرماست.
اکنون، تنها وجود آب است که مردم شهداد را به این منطقه پایبند کرده است.